Çfarë do të thotë kur e quajmë dikë psikopat? Shumica e njerëzve e kanë dëgjuar termin, por ç’është saktësisht?
Edhe pse tërheqës dhe karizmatik në sipërfaqe, individi psikopat është narcist dhe pa skrupuj moralë. Si i tillë, ai është pa vetëpërmbajtje, për sa kohë që merr atë që dëshiron. Megjithëse ai mund të duket simpatik në fillim, brenda pak kohësh mund ta shihni të kthehet në dinak, mizor apo edhe i rrezikshëm. Studimet thonë se pjesa më e madhe e psikopatëve janë të gjinisë mashkullore.
Pra, si mund të dallosh një lloj kaq të paparashikueshëm dhe ndoshta të rrezikshëm nga ata që janë vërtet simpatikë dhe tërheqës? Këtu, me pak fjalë, janë shtatë karakteristikat që duhet t’ju paralajmërojnë se keni të bëni me tiparet e një personaliteti psikopat.
#1 – Bukuria sipërfaqësore
Bob, djali i ri në punë, duket llafazan dhe i interesuar të njohë ty dhe të tjerët . Ai duket si një djalë i pëlqyeshëm në fillim, por shpejt ju kuptoni se ai është në fakt duke u shtirur. Për shembull, ai flet për gruan e tij sikur të jetë bashkëshorti më i dashuruar, por fokusi i tij është gjithmonë në pamjen e saj, dhe ju vëreni flirtet e vazhdueshme me vajzat e reja në zyrë apo tendencat e tij të bezdisshme për të bërë aludime të pandjeshme dhe delikate seksuale. Duke reflektuar, e kuptoni se Bob është një djalë, stili i të cilit është të josh dhe të mashtrojë.
#2 – Vetëvlerësim i fryrë
Ai është djali që merr gjithmonë meritat, pavarësisht nëse i meriton apo jo. I zhvlerëson të tjerët që i percepton si konkurrentë. Dëshira e tij nuk është vetëm për të fituar, por për të dominuar, edhe nëse kjo do të thotë se ai duhet të jetë shkatërrues. Nëse shkalla e psikopatisë është ekstreme, kjo mund të nënkuptojë që psikopati do të jetë i gatshëm të jetë i dhunshëm, nëse është e nevojshme.
#3 – Gënjeshtar
Ky tipar lidhet me vetëvlerësimin e shtrembëruar, aftësinë e dëmtuar për t’u lidhur me njerëzit e tjerë dhe nevojën për të qenë gjithmonë në krye. Për të arritur atje ose për ta perceptuar veten si të tillë, psikopati do të gënjejë, mashtrojë, manipulojë, gërryejë të vërtetën deri në pikën e fundit.
Bob, ai djali i ri në zyrë, mund të marrë merita për një projekt në të cilin ai vetëm sa bëri prezantimin, por në fakt kontribuoi pak. S’e kishte fare problem t’ia linte të tjerëve të bënin ngarkesën e rëndë. I aftë në artin e manipulimit, ai do ta bëjë atë në një mënyrë që është e vështirë ta përballosh.
#4 – Emocione të cekëta
Ajo që mund ta bëjë këtë tipar kaq shqetësues është se, siç u theksua më parë, psikopati është tërheqës sipërfaqësisht dhe mund të duket shprehimisht “i pranishëm”. Thellësia e emocioneve përgënjeshtrohet nga një indiferencë e ashpër.
Mund të jeni të shqetësuar, për shembull, kur të kuptoni se djali në dukje i interesuar me të cilin po flisni ndryshon befas temën e bisedës, pikërisht ashtu siç po i tregonit atij për aksidentin automobilistik të shokut tuaj ose luftën e frikshme të vëllait me temperaturë të lartë fundjavën e kaluar.
#5 – Mërzia dhe një nevojë për stimulim
Pa një lidhje të vërtetë me njerëzit e tjerë dhe me një temperament që është gjithmonë në kërkim të emocioneve, psikopati është i shpejtë në marrjen e shanseve dhe përfshirjen në sjellje të rrezikshme.
Megjithëse sjellja e Bob ka bërë që të tjerët në punë të jenë ngacmues ndaj tij, ai gjithashtu mund të admirohet për sjelljen e tij agresive dhe gatishmërinë për të “dalë jashtë” kufijve, për të marrë kontrata të reja dhe për të fituar para për punëdhënësin e tij.
#6 – Një histori e sjelljes së dyshimtë
Meqenëse psikopati nuk ka pak ose aspak qendër morale, sjellja e tij e kërkimit të emocioneve nuk ka kufij dhe kjo mund të bëhet edhe kriminale, si rasti i një psikopati që admirohej për aftësitë e tij në shitje, dhe doli në dritë se, në zemërim e sipër, ai vrau gruan e tij. Më pas u zbulua se ai kishte kryer mashtrime në punë për vite me radhë.
#7 – Një gjëegjëzë kontradiktash
Si rezultat i aftësive të tyre në manipulim dhe mashtrim, psikopatët mund të jenë të vështirë për t’u deshifruar, për shkak të aftësisë për t’u dukur si “djem të mirë”.
Ted Bundy, vrasësi serial i njohur, është një shembull tragjik. Me pamje të bukur dhe të qetë, ai i joshi gratë në një vdekje të dhunshme duke i bindur me lehtësi se ishte një student i ligjit, i butë dhe jo kërcënues. Pasi fitonte besimin e tyre, ai i rrëmbente dhe i vriste brutalisht viktimat e tij dhe më pas i përdhunonte. Elizabeth Loftus, psikologe që intervistoi Ted Bundy-n, e cilësoi “një njeri simpatik”.
Burimi: Psychology Today
