Lidhja midis atyre që lindin dhe atyre që vdesin: legjenda e ishullit Tuma!

78

Lindja, vdekja dhe cikli i jetës na kanë magjepsur gjithmonë të gjithëve. Ka shkencëtarë të cilët, bazuar në burime të besueshme, kanë nxjerrë ato përfundime që të gjithë i dimë: nga zhvillimi biologjik, i cili ndodh me fekondimin, deri në vdekje.Mendojmë për antropologë dhe sociologë të cilët, nga ana tjetër, kanë gërmuar në besimet më të lashta dhe më të largëta, për të ringjallur mendime magjepsëse, që janë shumë larg nga gjithçka që dimë.

Ende ekziston sot, në një vend shumë të largët, një “legjendë” – nëse mund ta quajmë kështu – e cila përjetësohet si një histori para gjumit për t’u treguar fëmijëve dhe e cila, në të kaluarën, është kthyer në një debat të vërtetë pas botimeve të antropologut dhe sociologut Bronisłav Kasper Malinovski, në të cilat përmendet legjenda e Ishullit të Tumës.

Një legjendë e lidhur me një mendim të egër dhe magjepsës që i atribuohet Trobriandesëve, banorëve të Ishujve Trobriand, tani të njohur zyrtarisht si Ishujt Kirivina, dhe me një vizion të një parajse transcendentale, që përfaqëson pikën e lidhjes midis vdekjes dhe jetës, të lidhura në thelb me njëra tjetrën.

Pyetja për misterin e jetës, teorizimi i asaj që ndodh, dhënia e shpjegimeve për gjithçka që nuk është e dukshme për sytë tanë, është ajo që të gjithë bëjmë. Mendimi i Trobriantëve, megjithatë, është vërtet tërheqës dhe nuk ka asgjë në kulturën perëndimore të krahasueshme me të.

Ishte pikërisht antropologu Malinovski që e nxori në dritë, në një nga monografitë e tij më të rëndësishme mbi këtë kulturë: Argonautët e Paqësorit Perëndimor. Brenda këtij botimi (është meritë e tij që i ka bërë të njohur banorët e Trobriandit në Perëndim), antropologu analizon besimet e kulturës së tyre, në lidhje me funksionin e çiftëzimit dhe riprodhimit të këtij qytetërimi. Por ka një aspekt edhe më magjepsës dhe të paparë që ka tërhequr vëmendjen tonë dhe ka të bëjë me rëndësinë që fisi i jep jetës pas vdekjes.