Thashethemet për problemet shëndetësore të Sulltanit, drama e ekonomisë turke, kolapsi i votimit dhe kriza e vazhdueshme me SHBA-të.
Ekziston një proverb e vjetër turk që thotë ” ujku që endet nuk fle i uritur “. Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan e ka zbatuar këtë proverb me zgjuarsi prej shumë vitesh tashmë. Që kur erdhi në pushtet rreth dy dekada më parë, ai ka ndryshuar vazhdimisht rrugën e tij, duke iu lutur Allahut, i cili duket se i tregon rrugën drejt të drejtës, shkruan protothema.
Në fakt, për shkak të fanatizmit, fantazive dhe iluzioneve të tij obsesive, ai po futet në një labirint gjithnjë e më të ndërlikuar. Gjë që, ndërlikohet edhe më shumë nga marrëdhëniet e tij me ndërkombëtarët. Në fjalimin e tij të fundit, ai kritikoi Joe Biden. Por presidenti amerikan gjeti një hapësirë në programin e tij për të folur rreth deklaratave të presidentit turk.
Të dielën e kaluar, të dy liderat biseduan për një orë e dhjetë minuta. Erdogan, ishte i kuruar mirë, i veshur me një kostum dhe kravatë me pika të kuqe, ai i kërkoi Bidenit të blinte 40 avionë luftarakë F-16 nga Shtetet e Bashkuara- bëhej për një vlerë rreth 6 miliardë dollarë. Nga ana e tij, presidenti amerikan sqaroi se për çdo miratim të një shitjeje të tillë, është Kongresi që ka fjalën e fundit.
Ndërkohë, tashmë në Uashington, 41 anëtarë të Dhomës së Përfaqësuesve në një letër ndërpartiake drejtuar Sekretarit të Shtetit Anthony Blinken kërkojnë bllokimin e marrëveshjes të armatimit. Si përfundim takimi shkoi mirë dhe pa probleme. Marrëdhëniet Erdogan-SHBA janë aktualisht të lëna pezull me amerikanët që e konsiderojnë atë të papërshtatshëm. Një fakt që fundos imazhin e tij si për një lojtar të fortë ndërkombëtar.
Aq më tepër e zhvlerëson atë në sytë e vendit të tij, pasi ka pësuar fiasco nga bashkëprodhimi i avionëve luftarakë F-35. Erdogan urdhëroi dëbimin e 10 ambasadorëve perëndimorë. “Mëkati” që ai fajësoi diplomatët e huaj është se ata kërkuan lirimin e aktivistit të të drejtave të njeriut, biznesmenit dhe filantropit Osman Kavala , i cili është mbajtur ilegalisht në burgjet turke për katër vite pa urdhër të gjykatës.
Megjithatë takimi mes Erdogan dhe Biden shkoi mirë. Madje njoftimi i Shtëpisë së Bardhë për takimin, edhe pse i formuluar me mjeshtëri, ishte shumë më i qartë. Ai vuri në dukje shqetësimet e Shteteve të Bashkuara për posedimin e sistemit raketor rus S-400 nga Turqia. Në të njëjtën kohë, ai theksoi rëndësinë e respektimit të institucioneve të forta demokratike dhe shtetit të së drejtës.
Pa u zgjatur më tej, Biden duket se e ka trajtuar presidentin turk si një autoritar ose neo-sulltan despotik, i cili përçmon çdo detyrim demokratik, ligjor ose moral në mënyrë që të mbajë kontrollin e plotë të pushtetit në vendin e tij. Shkurt, ai e shihte atë si një islamist, një disident dhe larg marrëdhënieve ndërkombëtare që së shpejti do t’i takojnë të shkuarës në skenën botërore. E vërteta është se shumë të tjerë e kanë parashikuar këtë gjatë dekadës së fundit, por ai mbetet i palëkundur në krye të vendit të tij.
Njerëzit u lodhëm nga tekat autoritare, marifetet demagogjike dhe fanatizmi i tij i shfrenuar. U lodhën nga kërcënimet, shantazhet dhe besimet e tij orientale. Kur ka frikësuar europianët duke hapur rubinetin e refugjatëve dhe emigrantëve në atdheun e tij. Në të njëjtën kohë, ai portretizohet si lideri fetar i myslimanëve kudo që ndodhen, duke ndërtuar xhami në Ballkan dhe madje duke e kthyer Hagia Sophia në një xhami.
Ai po krijon gjithashtu baza ushtarake në Somali, të cilën e ka kthyer në një protektorat me një ushtri turqisht-folëse, duke financuar Hamasin në Palestinë, duke “u kujdesur” për xhihadistët e Shtetit Islamik dhe duke pajisur organizatën terroriste Boko Haram që vepron në veri të Nigerisë. Përveç provokimeve të tij në Egje, në Mesdheun Lindor, në territoret e pushtuara të Qipros, persekutimet dhe dhunën ndaj kurdëve brenda dhe jashtë kufijve turk etj, Erdogan po ndjek një politikë të jashtme bipolare që është e shkëputur nga realiteti.
Edhe pse vazhdon të manovrojë dhe të kundërsulmojë me teknikën e qendërsulmuesit të vjetër të skuadrës së lagjes së tij në Kasimpasa të Stambollit, ai tashmë është 67-vjeç një veteran i rënë, në vendin e tij dhe jashtë vendit të tij.
Gjëja më e keqe për të është se duke ia përshtatur personalisht politikën dëshirave të tij, vendimet e tyre i merr si profeci vetëpërmbushëse. Kanë ikur ditët kur ai shijonte jetën luksoze të një monarku dhe vështronte Ankaranë nga maja e një kodre ku është ndërtuar pallati presidencial. Me kopshte, 1100 dhoma, nga të cilat 250 janë për përdorim ekskluziv të tij dhe familjes së tij, rezidenca e tij është 30 herë më e madhe se Shtëpia e Bardhë. Siç i ka hije një dinastie politike miliarderësh të “respektuar” të akuzuar për kontrabandë nafte nga xhihadistët, ryshfet me miliona dollarë, gjakderdhje të burimeve shtetërore dhe lidhje të forta me rrjetet terroriste.
Verën e kaluar, Erdogan nuk ishte në pallatin e tij luksoz veror në Marmaris, përballë Rodosit, me 300 dhomat dhe plazhin privat që i ngjasonte një parajsë. Me të njëjtin ritëm, gruaja e tij, Emine Erdogan, zonja e parë që mbante shami dhe kursente para për markat e veshjeve të stilistëve, këshilloi njerëzit të shkurtonin porcionet e ushqimit për të luftuar urinë në vend.
Në të njëjtën kohë, familja e presidentit, djemtë e tij Bilal dhe Ahmet Burak, vajzat e tij Esra dhe Soumeige, si dhe dhëndrit e tij Berat Albayrak dhe Selcuk Bayraktar, jetojnë si princër në stratosferën e elitës ekonomike. Edhe pse institucionet financiare ndërkombëtare parashikojnë një rritje prej rreth 8% për Turqinë këtë vit, kjo rritje po paguhet nga vuajtjet e popullit të tij. Sepse gropat e mëdha të ekonomisë nuk mbulohen me arna të vogla. Një e katërta e popullsisë jeton nën kufirin e varfërisë, inflacioni po i afrohet 20%, rezervat valutore të vendit po bien në mënyrë dramatike, ndërsa lira turke po thyen rekorde zhvlerësimi ndaj dollarit dhe euros.
Por Erdogan vazhdon të jetë i palëkundur. Kandidatët e partisë së tij pësuan disfata poshtëruese në zgjedhjet lokale të 2019. Në qendrat më të populluara të vendit, fituan kandidatët rivalë politikisht për kryetar bashkie. Në sondazhe, popullariteti i presidentit ka shënuar rënie dhe partia e tij mbetet prapa kundërshtarëve të saj në përqindje elektorale me një raport 60% -40%.
Megjithatë, ai ruan rezistencë të fortë mbrojtëse midis ndjekësve të tij fanatikë në provincat e Turqisë Qendrore dhe në brigjet e Detit të Zi. Pyetja është nëse ato mjaftojnë për rizgjedhjen presidenciale në 2023.
Ecuria e shëndetit të tij
Javën e kaluar u përhapën zëra për përkeqësimin e shëndetit të tij. Spekulimet janë hedhur poshtë, por një sërë videosh të fundit në të cilat ai shfaqet i dobët dhe i lodhur ngrenë pikëpyetje të shumta për gjendjen e tij fizike dhe mendore. Në njërën prej tyre, presidenti gjoja kokëfortë turk ka nevojë për ndihmën e gruas së tij për të ngjitur disa shkallë.
Në një moment tjetër, presidenti i begatë dhe dinamik e ka të vështirë të ecë deri në Anittkabir, mauzoleumin e themeluesit të Turqisë Mustafa Kemal Ataturk. Në një video tjetër, gjatë një fjalimi ai nuk kuptohet mirë në momentin që flet.
Për të hedhur poshtë dyshimet, në fillim të tetorit Drejtori i Komunikimit të Presidencës Turke Fahrettin Altun publikoi disa video duke luajtur basketboll me Erdoganin. Dihet, megjithatë, se në të kaluarën ai si kryeministër i është nënshtruar një operacioni të suksesshëm për kancerin e zorrës së trashë në fazat e hershme. Ai u transferua më 26 nëntor 2011, në fshehtësi të plotë në Spitalin Universitar Pediatrik të Marmaras në anën aziatike të Stambollit, ndërsa truprojat e tij evakuuan të gjithë katin e dytë dhe të tretë të klinikës.
Më pas dolën zëra se ai iu nënshtrua një operacioni të dytë në shkurt 2012, për të cilin nuk u bë asnjë njoftim zyrtar. Sipas informacioneve tani, ai ka kryer një operacion në prostatë, i është vendosur një stimulues kardiak në zemër, ka kohë që merr qetësues kundër dhimbjeve, vuan nga probleme të frymëmarrjes, etj etj.
Dyshimi mbizotërues dhe ndoshta më i besueshëm për gjendjen e tij shëndetësore fokusohet në çrregullimet e sistemit nervor qendror. 15 vite më parë, më 17 tetor 2006, rrugës për në Parlamentin në Ankara, ai shfaqi simptomat e një çrregullimi të sistemit nervor qendror. Truprojat e tij të frikësuar, të cilët e kishin mbyllur aksidentalisht në makinë, iu desh të thyenin xhamat për ta nxjerrë jashtë.
Ai u dërgua me urgjencë në spitalin Güven pranë në kryeqytetin turk. Ata pretenduan se Erdogan ishte ndjerë keq për shkak të presionit të ulët të gjakut dhe rënies së sheqerit në gjak, pasi i devotshmi Erdogan ishte duke agjëruar, gjë që u intensifikua edhe më shumë nga paniku pas bllokimit në makinën e tij. Besohet se Erdogan përdor ilaçe për trajtimin e epilepsisë. Në rast të paaftësisë së Erdoganit për të përmbushur detyrat e tij sipas nenit 106 të Kushtetutës turke, zëvendëspresidenti Fuat Oktay do të marrë presidencën deri në mbajtjen e zgjedhjeve brenda 45 ditëve dhe betimin e një presidenti të ri.
Pasardhësit e tanishëm për president përfshijnë shefin e shtabit gjatë tentativës për grusht shteti të vitit 2016, kur ai u mbajt peng nga krerët e grushtit të shtetit, dhe ministri aktual i Mbrojtjes Kombëtare, Hulusi Akar. AKP, megjithatë, është më e kujdesshme në lidhje me ushtrinë, e cila dikur si roje e vetëshpallur e trashëgimisë laike të Kemal Ataturkut ka qenë tradicionalisht e lidhur me përmbysjen e qeverive popullore.
Një tjetër pasardhës i mundshëm është kreu i shërbimit të inteligjencës turke MIT, Hakan Fidan.Një i arsimuar në Amerikë, krahu i djathtë, është një “këshilltar” i zakonshëm i Erdoganit, një faktor kyç në sektorin publik dhe privat, nga xhepat e gulenistëve, me 160,000 arrestime dhe shumë të njohur”.
I treti u promovua nga Ministri i Brendshëm Suleiman Soilou, i njohur për largimin dhe zëvendësimin e të paktën 45 prej 65 kryebashkiakëve në komunat e fituara nga Partia Demokratike Popullore pro-kurde në 2019. Popullariteti i tij u rrit kur Sedat Peker, “kumbari” i mafias turke, i cili është përfshirë në shumë aktivitete të paligjshme, e akuzoi atë për korrupsion, duke përmendur përfshirjen në përdhunime, trafik droge, vrasje të dyshuara dhe krim të organizuar.
Megjithatë, pavarësisht thashethemeve t nga aparati i presidentit turk si një mjet për të ushtruar presion ndaj tij, ai vazhdon, ndonëse me popullaritet të ulët vendas, të mburret për arritjet e tij. Ai shfaqet i veshur me uniforma kamuflazhi si një Rambouillet në Trabzon dhe tuta të ngushta si një figurë hakmarrëse nga komiket e Marvel, si dhe me kostume të zeza me syze dielli Ray-Ban si protagonist i “Reservoir Dogs” të Quentin Tarantinos.
Ai udhëtoi nga Angola në Moskë dhe nga aty në Manhatan për të përuruar “Shtëpinë e Turqisë” 36-katëshe, por nuk bëri bujë për 2.6 miliardë dollarët që harxhoi nga xhepat e qytetarëve turq për furnizimin me raketa ruse S- 400, të cilat ai nuk mund t’i përdorë.
Megjithatë, ai ka treguar se është i aftë të provokojë një krizë të fortë të brendshme nëse rrezikon të humbasë zgjedhjet presidenciale të 2023. Dhe përballë këtij qëllimi ai po bëhet gjithnjë e më i pamëshirshëm. Ai për momentin po promovon veprën e tij: “Ekziston mundësia e një botë të drejtë”, të cilën ndoshta e kanë shkruar të tjerë. Ironia nis me vetë titullin, në një vend ku padrejtësia është etiketa nën sundimin e tij.
